Trong giáo dục khi thực hiện một đề tài nào đó, đầu tiên người ta sẽ định hướng về phương pháp đề tài trước. Nên làm một đề tài nghiên cứu định lượng hay định tính. Nếu như bạn chưa biết gì về hai phương pháp này thì bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có thêm thông tin về đề tài nghiên cứu định tính trước nhé.
Tìm hiểu về đề tài nghiên cứu định tính
Đề tài nghiên cứu định tính là gì?
Đây là một dạng nghiên cứu thường được sử dụng để thăm dò, tìm hiểu ý kiến, quan điểm nhằm tìm ra insight của các vấn đề. Ngoài ra, phương pháp này còn có thể được sử dụng để phát hiện các xu hướng của mọi người trong tương lai.
Những phương thức thu thập dữ liệu của một đề tài nghiên cứu định tính khá đa dạng và thường không có một cấu trúc cụ thể như khi nghiên cứu định lượng. Một số phương pháp khá phổ biến có thể nhắc tới như focus group, phỏng vấn cá nhân và quan sát. Mẫu của phương pháp nghiên cứu này thường nhỏ và được lựa chọn kỹ hơn.
Nghiên cứu định tính thường sẽ tiếp cận đối tượng nghiên cứu một cách tự nhiên nhất, nhằm đảm bảo cho những hành vi, ý kiến, các quan điểm nhận định cá nhân mà đối tượng nghiên cứu đưa ra có tính khách quan và chính xác nhất.
Khi thực hiện nghiên cứu định tính thường sẽ trả lời câu hỏi “như thế nào” và “tại sao” về một hiện tượng, hành vi,… Ví dụ điển hình như khi dùng phương pháp phỏng vấn cá nhân, người phỏng vấn sẽ đặt ra những câu hỏi mở để người trả lời có thể thoải mái và tự do đưa ra những quan điểm của chính mình, qua đó có thể thu thập được những thông tin đa dạng, phong phú thậm chí là bất ngờ chưa bao giờ nghĩ tới.
Kỹ thuật phân tích dữ liệu định tính của một đề tài nghiên cứu định tính
Yêu cầu của nghiên cứu định tính là đòi hỏi sự sáng tạo và linh hoạt. Những nhà nghiên cứu không thể chỉ dựa vào duy nhất những dữ liệu thô thu được từ cuộc khảo sát, điều tra để viết báo cáo, hoặc đưa ra kết luận. Rất nhiều phương pháp và kỹ thuật phân tích cần được sử dụng để tiến hành phân tích các dữ liệu này, như:
Lý thuyết về nội dung (Content theory)
Lý thuyết này dùng để giải thích tại sao nhu cầu của con người luôn thay đổi theo thời gian? Đâu là những yếu tố có thể thúc đẩy hành vi của con người? Động lực nào khiến con người thực hiện một hành động là gì? (Thuyết về tháp nhu cầu của Maslow, thuyết X, thuyết Y, thuyết Z…)
Lý thuyết nền tảng (tiếng anh là Grounded theory)
Đây là một phương pháp quy nạp sẽ cung cấp một quy trình để thu thập, tổng hợp, phân tích và khái niệm hóa các dữ liệu định tính dùng cho mục đích xây dựng lý thuyết.
Phân tích theo chủ đề (tiếng anh: Thematic analysis)
Phân tích theo chủ đề hiện đang là một trong những hình thức phân tích phổ biến nhất trong những đề tài nghiên cứu định tính, nó được đánh giá là phương pháp phân tích linh hoạt bởi nó cho phép thoải mái và tự do để lựa chọn khung lý thuyết. Tuỳ vào từng phần hay từng chủ đề của đề tài, nhà nghiên cứu có thể áp dụng bất kỳ lý thuyết nào cho hợp lý. Thông qua tính linh hoạt này, khi phân tích theo chủ đề sẽ cho phép mô tả dữ liệu được phong phú, chi tiết và phức tạp hơn.
Phân tích biện luận (Discourse analysis)
Phân tích biện luận sẽ bao gồm nói chuyện và tương tác trực tiếp hoặc thông qua hình ảnh,video, các biểu tượng và tài liệu để giải thích cách thức và ý nghĩa của những hành vi đã thu thập được.
Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp nghiên cứu định tính cho đề tài nghiên cứu định tính
Ưu điểm
Vấn đề khi sử dụng phương pháp định tính sẽ được nhìn nhận dưới góc nhìn của người trong cuộc: Việc người nghiên cứu đóng vai trò quan trọng có thể giúp ta tìm hiểu rõ hơn những vấn đề mà nghiên cứu định lượng dễ bị bỏ qua. Nghiên cứu định tính giúp làm rõ hơn các yếu tố về hành vi, thái độ của đối tượng nghiên cứu.
Vì sử dụng phương pháp nghiên cứu không có cấu trúc cụ thể nên nghiên cứu định tính sẽ có tính linh hoạt rất cao.
Nhờ vào phân tích dưới góc độ người trong cuộc sẽ giúp phát hiện ra những thông tin hữu ích một cách nhanh chóng.
Thời gian để tiến hành một dự án nghiên cứu định tính khá ngắn và tốn ít chi phí hơn so với khi thực hiện dự án nghiên cứu định lượng.
Nhược điểm
Phương pháp này sẽ có hạn chế về độ tin cậy của kết quả nghiên cứu: Vì những vấn đề có liên quan đến chi phí và thời gian thực hiện nên việc thiết kế một dự án nghiên cứu định tính không thể có mẫu quy mô quá lớn và kết quả của nghiên cứu định thường sẽ mang rất nhiều tính chủ quan.
Thời gian cần thiết để thu thập thông tin và phân tích dữ liệu cho một dự án nghiên cứu định tính khá dài và khó khăn. Thời gian trung bình của một cuộc khảo sát định tính thường kéo dài trong khoảng 30’, điều này rất có thể khiến cho đáp viên cảm thấy không thoải mái và chán nản, không muốn tiếp tục. Thường thì người nghiên cứu cần phải nắm rõ về lĩnh vực nghiên cứu cũng như các kỹ thuật đào sâu, kỹ thuật phân tích để có thể thu được những thông tin chính xác, có giá trị nhất mà sẽ không làm cho người khảo sát cảm thấy khó chịu.
Tình minh bạch của một dự án nghiên cứu định tính cũng thấp hơn so với nghiên cứu định lượng ví dụ đối với một số vấn đề nhạy cảm, khó nói thì nhà nghiên cứu sẽ giữ kín danh tính của người trả lời.
Trên đây là những thông tin cần thiết về một mẫu đề tài nghiên cứu định tính, chúc cho bạn sẽ sớm tìm được một phương án nghiên cứu thích hợp với mình để có thể tiến hành khảo sát và thực hiện.
